„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020
W dniu 26.08.2020 r. w miejscowości Sosnówka, Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli zorganizował warsztaty zielarskie pt. „Innowacyjne wdrożenia oraz doświadczenia w organizacji grup operacyjnych w województwie lubelskim”. W warsztatach wzięli udział rolnicy, przedstawiciele doradztwa rolniczego oraz przedsiębiorcy. Warsztaty odbyły się w Gospodarstwie Rolnym Pani Barbary Baj Wójtowicz, w którym z owoców i ziół powstają herbatki i przyprawy opracowane we współpracy właścicielki gospodarstwa z ECO - FARM Sosnówka sp. z. o. o. i zespołu SGGW / Warsaw University of Life Sciences pod kierownictwem prof. Ewy Osińskiej.
Podczas wizyty przedstawione zostały uprawy ziół w systemie agroleśnym, są to:
- Róża owocowa z maliną moroszką
Rosa Rugosa Hansa to odporna odmiana róży pomarszczonej o dużych kwiatach i owocach, które można zbierać dwa razy. Ze względu na wymagania kwaśnolubne rośnie wspólnie z maliną moroszką, rośliną która jest pod całkowitą ochroną w Polsce, bardzo cenną ze względu na owoce i liście o działaniu leczniczym wzmacniającym, antyrakowym, przeciw szkorbutowym, o bardzo dużej zawartości wit. C.
- Bez czarny z miodunką plamistą
Produktem zielarskim stosowanym obecnie są kwiaty bzu (właściwości napotne, przeciwgorączkowe) i owoce (dodatkowo przeczyszczająco i przeciwbólowo). Badania sugerują, że można wykorzystywać również liście, korę i korzenie tej rośliny przy odpowiedniej technologii przetwórstwa. Doświadczenia przeprowadzone przez Pawła Orlińskiego z SGGW wskazują, że bez czarny i miodunka plamista wpływają na siebie dobroczynnie, działając niejako jak antybiotyki na siebie nawzajem.
- Bez czarny z miodunką plamistą oraz przetacznikiem leśnym
Surowcem są głównie kwiaty i owoce bzu czarnego. Z 1 ha uprawy można zebrać nawet do 5 ton suszonych owoców, do 200 kg suszonych kwiatów. Wielkość zbioru surowców suszonych waha się w zależności od wieku plantacji. Surowcem jest ziele miodunki pozyskiwane na początku kwitnienia – surowiec dość drogi, możliwe są dwa, a nawet trzy pokosy w ciągu sezonu. Gatunek wprowadzany jest do uprawy po raz pierwszy na świecie, więc wielkość plonu jest trudna do oszacowania. Surowcem jest ziele przetacznika leśnego pozyskiwane na początku kwitnienia – surowiec dość drogi, trudny do zdobycia, możliwe są dwa pokosy w ciągu sezonu. Trudny w uprawie, stanowi duże wyzwanie.
- Bez czarny z przetacznikiem leśnym
Przetacznik leśny (Veronica offcinalis), zwany również jako lekarski to roślina 10 – 20 cm, rośnie głównie w lasach, na zrębach, wrzosowiskach, polach, łąkach i pastwiskach, lubi gleby obojętne do kwaśnych. Choć dzisiaj przetacznik leśny jest rośliną nadal mało znaną, to jednak w historii tradycyjnej medycyny ludowej zajmuje ważne miejsce, ze względu na swe walory prozdrowotne. O jego cennych własnościach wiedzieli już starożytni Rzymianie. Uważany był za lek na wszelkie niedomagania, dlatego też określany był jako ‘zdrowie świata’, ‘męska stałość’ (lekko dotknięte liście odpadają), ‘wężowe ziele’. Ma działanie wykrztuśne, przeciwbakteryjne, moczopędne, oczyszczające organizm, wspomaga przemianę materii, uzupełnia niedobory wit. C (młode pędy).
- Pokrzywa zwyczajna z olsza czarną
Kilka ośrodków podejmuje wprowadzenie pokrzywy do uprawy ze względu na jej właściwości, zapotrzebowanie, możliwość uzyskania powtarzalnej wysokiej jakości surowca oraz dużą efektywność ekonomiczną z 1 ha. Pokrzywę można zbierać 3 – 4 razy w sezonie, a plon suchego surowca może dochodzić do 5 ton z ha. Uprawa z olszą czarną w systemie alejowym lub w systemie nasadzeń na granicach działki rolnej (ze względu na rozdrobnienie na małe działki w Polsce) przynosi korzyści z uwagi na dobroczynny wpływ obu gatunków na siebie (m.in. wiązanie azotu w glebie, ściółkowanie naturalne, zatrzymywanie wody na działce).
Pani Barbara Baj Wójtowicz jest również członkiem Grupy Operacyjnej „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy”, która realizuje operację pt. „Innowacyjny model produkcji, przetwórstwa i dystrybucji ziół w Dolinie Zielawy”. Operacja uzyskała wsparcie z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, Działania „Współpraca”. Celem operacji jest opracowanie i wdrożenie kompleksowego, nowego modelu uprawy, zbioru, zarządzania gospodarstwem rolnym i produkcją za pomocą nowego systemu oraz modelu przetwórstwa w wyniku, którego powstaną dwa końcowe nowe produkty, które zostaną wprowadzone na rynek za pomocą ulepszonej metody marketingowej. W wyniku realizacji operacji zostaną osiągnięte następujące wyniki/efekty: opracowanie i wdrożenie dwóch nowych: produktów, procesów i metod organizacji oraz jednej metody marketingu. Celem wyjazdu studyjnego było podniesienie wiedzy w zakresie organizacji i funkcjonowania grup operacyjnych na przykładzie istniejącej Grupy Operacyjnej „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy” w województwie lubelskim. Podczas wyjazdu studyjnego uczestnicy zapoznali się z doświadczeniami Grupy Operacyjnej „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy”, realizującej innowacyjny temat w ramach dofinansowania z działania „Współpraca”. Wyjazd był okazją do wymiany wiedzy poznania korzyści płynących ze współpracy nauki i praktyki, a także napotykanych problemów. Uczestnicy wzięli udział w warsztatach zielarskich, warsztatach polowych na plantacjach agroleśnych oraz prezentacji produktów powstałych na bazie ziół z gospodarstw uczestniczących w projekcie.
Małgorzata Tarkowska
