„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020
Zwrócenie uwagi na bieżące problemy w uprawie kukurydzy przy jednoczesnym przedstawieniu metod radzenia sobie z nimi było głównym celem zorganizowanej w dniu 8 grudnia br. konferencji pt. „Wykorzystanie nowych technologii upraw sposobem na łagodzenie skutków niekorzystnego oddziaływania warunków glebowo – klimatycznych na wzrost i rozwój kukurydzy”. W związku z sytuacją epidemiczną, konferencję przeprowadzono w formie zdalnej, a transmisja na żywo była nadawana z Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli. Wideokonferencję otworzył Dyrektor LODR w Końskowoli Wiesław Orzędowski, który podkreślił jak cennym gatunkiem jest kukurydza oraz odniósł się do aktualnej sytuacji rynkowej tego gatunku w Polsce.
Pierwszym wykładowcą był Pan dr hab. inż. Tomasz Piechota reprezentujący Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, który przedstawił wykład pt. „Uprawa roli a wykorzystanie wody przez kukurydzę”. Na wstępie wykładowca podkreślił, że mamy do czynienia z niezwykle ważnym i aktualnym tematem poruszającym kwestie utrzymania odpowiedniego poziomu wody w glebie.
- Wszelkie fluktuacje związane z niedoborem i nadmiarem wody dotykają nas niezależnie, w której części Polski się znajdujemy. Niektórzy o tej porze jeszcze narzekają na brak wody, a niektórzy na jej nadmiar – zaznaczył dr Piechota i dodał, że to od stanu gleby zależy, jaka będzie gospodarka wodna w danym roku i czy rośliny uprawne, w tym kukurydza będą w stanie tę wodę dobrze wykorzystać.
- Gleba, czyli ten podstawowy środek produkcji, który dostarcza również kukurydzy wszystkiego, co potrzebne, jest kształtowana przez wszelkie zabiegi realizowane w całym płodozmianie. To, co uzyskujemy w danym roku jest efektem systematycznej pracy - dobrej lub złej, czasami wręcz od pokoleń – kontynuował dr Piechota. Wykładowca wyraźnie podkreślił rolę próchnicy – podstawowego wskaźnika żyzności gleb, której zadaniem jest przede wszystkim zatrzymywanie wody w glebie oraz tworzenie struktury gruzełkowatej. Dr Piechota przypomniał także, że kukurydza jest specyficznym gatunkiem, którego uprawa wpływa ujemnie na bilans próchnicy w glebie (przede wszystkim w uprawie na kiszonkę). Ponadto wysiewana w szerokie rzędy, nie jest w stanie wystarczająco ochronić gleby. Dlatego stosowanie metod sprzyjających ochronie i zwiększaniu jej żyzności powinno stanowić podstawowy element technologii uprawy roślin, szczególnie w gospodarstwach uprawiających kukurydzę. Wykładowca podkreślił rolę metod agrotechnicznych, odnosząc się min. do wysiewu międzyplonów czy dbania o prawidłowy odczyn gleby poprzez jej wapnowanie. Zwrócił także uwagę na najczęściej popełniane błędy uprawowe, związane ze zbyt intensywną mechaniczną uprawą roli oraz konsekwencje tych błędów – zaskorupienie gleby, powstawanie kolein, tworzenie się podeszwy płużnej, zagęszczenie podglebia. Wykładowca przekazał wiele cennych wskazówek dotyczących prawidłowej uprawy roli, ukierunkowanej na ograniczenie strat wody z gleby. Dr Piechota odniósł się między innymi do technologii upraw konserwujących, w tym nowej, wywodzącej się z USA pasowej uprawy roli strip-till, która jak zaznaczył, jest dedykowana przede wszystkim do wysiewanej w szerokie rzędy kukurydzy.
Kolejny wykład pt. „Integrowana ochrona kukurydzy przed szkodnikami i chorobami – stan obecny i perspektywy” przedstawił Pan dr hab. Paweł Bereś, prof. Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu. Na wstępie wykładowca, nawiązując do poprzedniego wykładu dr Piechoty zaznaczył, że jeżeli stworzymy dobre warunki roślinom, które uprawiamy, to siłą rzeczy zostaną w nich uruchomione naturalne mechanizmy odpornościowe. Jak zaznaczył wykładowca, wszystkie zestresowane rośliny zarówno przez czynniki biotyczne jak i abiotyczne są bardziej podatne na pojaw szkodników
i chorób. Następnie prof. Bereś nawiązał do obowiązujących od 1 stycznia 2014 r. na terenie UE zasad integrowanej ochrony roślin, kładącej duży nacisk na stosowanie w pierwszej kolejności nie chemicznych, a dopiero w ostateczności chemicznych metod ochrony roślin.
- Integrowana ochrona roślin w Polsce była stosowana, od co najmniej kilkudziesięciu lat. Nigdy nie doszliśmy, jako Polska do takiego stopnia chemizacji rolnictwa jak choćby na Zachodzie – zaznaczył prof. Bereś. Następnie wykładowca w ramach przypomnienia omówił metody ochrony kukurydzy przed szkodnikami i chorobami, zwracając uwagę na bieżące problemy w ochronie roślin.
- Coraz więcej substancji czynnych środków ochrony roślin nam ubywa, nie mamy już jak reagować na pojaw organizmów szkodliwych. Mało tego, nie ma już innych metod alternatywnych, ponieważ albo nie zostały opracowane albo nie można ich na chwilę obecną w naszym kraju wdrożyć – wyjaśnił prof. Bereś i dodał, że w takiej sytuacji niechemiczne metody ochrony roślin stają się kluczowe, szczególnie szeroko pojęte metody agrotechniczne. Wykładowca zaznaczył, że bardzo ważny w ochronie kukurydzy jest wybór do uprawy odmian o odpowiedniej wczesności dostosowanej do rejonu uprawy oraz wysokiej tolerancji na choroby i szkodniki. Nadmienił też, że aktualnym wyzwaniem dla hodowli jest stworzenie odmian kukurydzy, które będą lepiej sobie radziły chociażby z problemem suszy. Następnie prof. Bereś omówił biologiczne metod ochrony kukurydzy przed szkodnikami, polegające min. na stosowaniu biopreparatów zarówno do zwalczania jaj omacnicy prosowianki oraz wdrożonych niedawno biopreparatów zwalczających larwy stonki kukurydzianej. Prof. Bereś odniósł się również do Europejskiego Zielonego Ładu przede wszystkim w kontekście tego, w jaki sposób jego wdrożenie może zmienić podejście do ochrony kukurydzy. Jak zaznaczył wykładowca, zapewne się ono zmieni na rzecz większej ilości biologicznych metod ochrony. W dalszej części wykładu prof. Bereś przedstawił dane dotyczące aktualnej sytuacji na rynku środków ochrony roślin w Polsce i przedstawił skutki potencjalnego wycofania wybranych substancji dla upraw polowych i sadowniczych. Wykładowca zaznaczył, że zmniejszająca się liczba substancji czynnych do ochrony upraw jest nowym wyzwaniem dla ochrony roślin.
- Pamiętajmy, wycofywanie substancji czynnych oczywiście ma swoje plusy, ale ma też swoje minusy. Przede wszystkim będzie wzrastała odporność agrofagów. Będzie mało substancji czynnych z niewielu grup chemicznych i nie będzie rotacji, a to już w kukurydzy się dzieje – zakomunikował prof. Bereś. W dalszej części wykładowca odniósł się do kwestii związanych z nielegalnym importem środków ochrony roślin, kwestionując bezpieczeństwo stosowania tego typu preparatów. Następnie prof. Bereś przedstawił słuchaczom ideę wykorzystywania w ochronie chemicznej roślin progów ekonomicznej szkodliwości oraz korzystania
z sygnalizacji agrofagów. Wykładowca odniósł się także do czynników powodujących wzrost zagrożenia kukurydzy przez choroby i szkodniki. Wśród nich, jako najważniejsze wskazał przede wszystkim wzrost powierzchni uprawy kukurydzy w Polsce, uprawę tego gatunku w monokulturze oraz występowanie korzystnych warunków pogodowych dla rozwoju organizmów szkodliwych. Ponadto Prof. Bereś zwrócił uwagę na trudności związane z ochroną kukurydzy w pełni okresu wegetacji, jeżeli gospodarstwo nie jest wyposażone w opryskiwacze szczudłowe. Jak podkreślił wykładowca, kukurydza jest pierwszą rośliną, nad którą zaczęły latać statki powietrzne takie jak np. drony czy wiatrakowce, aplikujące preparaty biologiczne. Jest to przykład innowacyjnych, ale niewykorzystywanych jeszcze na szerszą skalę rozwiązań w ochronie roślin.
Kolejny wykładowca, Pan Marcin Bednarczyk reprezentujący firmę Syngenta przeprowadził wykład pt. „Wczesne odchwaszczanie kukurydzy, jako jeden z najważniejszych czynników zabezpieczenia plonowania”. Na wstępie odniósł się do kwestii związanych z wpływem temperatury na rozwój kukurydzy i chwastów oraz omówił konsekwencje zbyt późnego odchwaszczania tego gatunku. Pan Bednarczyk wyjaśnił, że punktem zwrotnym w ochronie kukurydzy jest faza 3-4 liścia - jeżeli do tego czasu nie zredukujemy zachwaszczenia do zera, rośliny nie będą w stanie odpowiednio się rozwijać, a strata plonu będzie nieodwracalnie postępować. Dlatego wczesna regulacja zachwaszczenia jest podstawą ochrony potencjału plonowania kukurydzy. Następnie wykładowca omówił strategię zwalczania chwastów w kukurydzy przedwschodowo jak i powschodowo, w odniesieniu do zarejestrowanych w jej uprawie substancji czynnych i ich mechanizmów działania. Zwrócił również uwagę na kwestie dotyczące nabywania odporności przez chwasty, przede wszystkim w stosunku do substancji czynnych, zarejestrowanych nie tylko w kukurydzy, ale też w innych uprawach. Jak zaznaczył wykładowca, w przypadku kukurydzy, przykładem chwastu,
z którego zwalczaniem występują coraz większe problemy, jest chwastnica jednostronna. Na zakończenie Pan Bednarczyk przedstawił ofertę herbicydów w uprawie kukurydzy na 2021 rok.
Następnie z aktualną ofertą odmian firmy Saaten-Union zapoznał słuchaczy Pan Rafał Spychała. Wykładowca szczegółowo omówił charakterystykę dziewięciu nowych mieszańców kukurydzy. Uwzględniona została przede wszystkim wczesność odmian, przeznaczenie, typ ziarna, zdrowotność odmian oraz tolerancja na stres wywołany suszą. Wykładowca przedstawił również wyniki plonowania poszczególnych odmian, w oparciu o ścisłe doświadczenia polowe prowadzone w różnych regionach Polski.
Ostatnim wykładowcą był Pan Marek Siuciak - broker innowacji w Lubelskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, który zapoznał słuchaczy z możliwością tworzenia grup operacyjnych w ramach działania Współpraca.
Wideokonferencja została zrealizowana w ramach realizacji Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2020-2021 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR).
Prezentacje:
Prezentacja_Tomasz Piechota_Uprawa roli a wykorzystanie wody przez kukurydzę 8.12.pdf
Prezentacja_Paweł Bereś_ Integrowana ochrona kukurydzy_ 08.12
Edyta Baca
