Logo: Unii Europejskiej, SIR, KSOW, PROW 214-2020„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” 
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej 
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

W dniach 17 – 20 sierpnia 2021 roku Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli zorganizował wyjazd studyjny do województwa dolnośląskiego dla 15 rolników zajmujących się przetwórstwem mleka krowiego i koziego. Wyjazd pn. „W stronę innowacji: wyjazd studyjny do woj. dolnośląskiego - regionu produkcji serów” został zrealizowany w ramach operacji własnej z Planu Operacyjnego KSOW na lata 2020-2021 w zakresie SIR. Celem wyjazdu było zachęcenie uczestników do współpracy w zakresie tworzenia grup operacyjnych EPI ukierunkowanych na realizację innowacyjnych projektów oraz podniesienie poziomu wiedzy i wymiana doświadczeń pomiędzy polskimi producentami sera.

Jednym z głównych punktów programu wyjazdu był udział w warsztatach serowarskich w gospodarstwie ekologicznym Wańczykówka. 

W pierwszym dniu wyjazdu grupa odwiedziła Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu. Uczestników przywitał Dyrektor DODR we Wrocławiu p. Marek Tarnacki. Pracownicy p. Izabela Michniewicz – kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich a zarazem koordynator Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich w województwie dolnośląskim oraz broker innowacji p. Zbigniew Dąbrowski, opowiedzieli o doświadczeniach w tworzeniu zespołów tematycznych w ramach SIR. W DODR działają 4 zespoły tematyczne: zespół tematyczny związany z zagadnieniami chowu i hodowli bydła mięsnego, zespół tematyczny związany z serowarstwem, zespół tematyczny związany z zagadnieniami winiarstwa, zespół tematyczny „Dolnośląski Targ Rolny”. Są to inicjatywy podejmowane wspólnie przez rolników, przedsiębiorców, doradców i naukowców, sprzyjające współpracy, wymianie wiedzy i doświadczeń, realizacji wspólnych przedsięwzięć.

Działalność zespołów odpowiada na potrzeby dolnośląskich rolników. Spotkania merytoryczne prowadzone są przez specjalistów, naukowców, poświęcone są aktualnym problemom zgłaszanym przez uczestników. To także tematyczne wyjazdy studyjne krajowe i zagraniczne.

Ciekawa inicjatywa podjęta przez DODR to organizacja Dolnośląskiego Targu Rolnego, którego celem jest umożliwienie sprzedaży bezpośredniej oraz bezpłatna promocja oferty dolnośląskich rolników i producentów regionalnej, tradycyjnej i ekologicznej żywności związanej z rolnictwem oraz regionalnych twórców rękodzieła. Targ to impreza cykliczna odbywająca się we Wrocławiu, na terenie Ośrodka wg przyjętego harmonogramu. Rolnicy chętnie sprzedają swoje produkty, a kupujący regularnie odwiedzają to miejsce. Podczas spotkania odbyła się dyskusja z prowadzącymi, zadawano pytania, przekazano wiele praktycznych wskazówek i rozwiązań, zachęcano do podejmowania podobnych inicjatyw w województwo lubelskim.

Drugi i trzeci dzień wyjazdu studyjnego to wizyta i warsztaty serowarskie w gospodarstwie ekologicznym Wańczykówka prowadzone przez p. Sylwestra Wańczyka. Od września 2007 roku aktywnie rozwijając produkcję i doskonaląc swoje umiejętności gospodarstwo rodzinne na czele z Panem Sylwestrem Wańczykiem stało się ważnym miejscem pogłębiania wiedzy i oferty produktowej na mapie Dolnego Śląska, a także dzięki udziałowi w wielu festiwalach i jarmarkach w innych miejscach w Polsce. Wańczykówka to certyfikowane ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne. Obecnie prowadzi hodowlę zwierząt oraz uprawę roślin w systemie ekologicznym, gdyż jakość surowca ma ogromne znaczenie dla jakości, smaku i walorów zdrowotnych serów. W Wańczykówce powstają wyroby produkowane w sposób ręczny nawiązując do tradycji serowarów tj. sery krowie, kozie oraz owcze (łącznie ponad 30 gatunków), a także fantastyczne jogurty i masło. Produkty nabyć można bezpośrednio w firmowym sklepie w gospodarstwie, na licznych bazarach i sklepach, a także wysyłkowo. Sery zyskały również uznanie wielu doskonałych szefów kuchni, dzięki czemu można je spotkać w menu licznych renomowanych restauracji. Uczestnicy wyjazdu uczestniczyli w warsztatach serowarskich w nowoczesnej serowni, gdzie warzono sery w kotłach serowarskich przygotowując ser gouda, fetę, różne rodzaje jogurtów i masło. W trakcie warsztatów przekazano praktyczne wskazówki dotyczące produkcji, dojrzewania, dystrybucji i marketingu , rozwiązań technologicznych zw. z budową serowarni i dojrzewalni serów. W sali konferencyjnej przeanalizowano aspekty formalno-prawne związane z zasadami prowadzenia produkcji serowarskiej (RHD, MOL) w tym zatrudnianiem pracowników. Pan Sylwester odpowiedział na pytania i problemy zgłoszone przez uczestników w wysyłanych do nich ankietach. W trakcie spotkania omówiono szczegółowo dokumentację niezbędną do ewidencjowania produkcji, różne aspekty higieniczne, problemy jakie można napotkać podczas produkcji i w jaki sposób można sobie z nimi radzić np. pielęgnacja serów, problemy z konsystencją kefirów i jogurtów, przechowywanie i dojrzewanie w warunkach domowych.

W ostatnim dniu wyjazdu, w drodze powrotnej do Końskowoli, uczestnicy odwiedzili dwie serowarnie, należące do Stowarzyszenia Serowarów Farmerskich i Zagrodowych.

Kozłonoga to gospodarstwo ekologiczne położne w Klecinie prowadzone przez p. Joannę Maślukiewicz, posiada 60 kóz matek na wolnym wybiegu rasy alpejskiej i barwnej uszlachetnionej, toggenburskiej. Produkty wytwarzane są z ekologicznego mleka koziego w gospodarstwie objętym kontrolą Bio-Cert, certyfikowanym w 2019 roku. Przez cały rok, nawet w zimie kozy korzystają z wybiegu. Zioła, siano, słoma oraz otręby orkiszowe to podstawa ich diety, co przekłada się na jakość mleka. Przy gospodarstwie działa serowarnia zagrodowa. W niej wyrabiane są sery młode, krótko dojrzewające, pleśniowe oraz długo dojrzewające w typie goudy i sera górskiego. Oprócz serowarni na terenie gospodarstwa działa tradycyjna piekarnia z piecem chlebowym opalanym drewnem olchowym, kozi dom oraz dziki ogród pełen chwastów wraz z permakulturowym warzywniakiem. Raz w tygodniu w piątki, p. Joanna organizuje sklepik, do którego lokalni rolnicy i przetwórcy wstawiają swoje produkty m.in. kozie sery świeże, kefiry, mleko, chleby pieczone w piecu chlebowym, bułki na podmłodzie, pierogi z różnymi serami, lody kozie i na mleku krów Jersey, drożdżówki z owocami, produkty z Wańczykówki i Dyniowego zakątka, gąszcze, musztardy, octy owocowe, ziołowe przetwory, farmerskie wyroby, jaja oraz owoce. Inicjatywa ta pozwala na wzajemną współpracę miedzy producentami lokalnie i wspomaga kanały dystrybucji produktów z najbliższej okolicy. Podczas spotkania Pani Joanna Maślukiewicz oprowadziła grupę po gospodarstwie, serowarni oraz sklepiku równocześnie przekazując wiele praktycznych wskazówek hodowlanych, technologicznych oraz formalnych w tym dotyczących dokumentacji związanej z prowadzeniem produkcji serowarskiej. Na miejscu przygotowano również degustację produktów dostępnych w gospodarstwie.

Drugie gospodarstwo  to  Sernica Dolnośląska w gm. Długołęka prowadzone przez młodego rolnika p. Kamila Holajdę. Historia gospodarstwa zaczęła się w 2012 roku od zainteresowania tradycyjnym jedzeniem. Kolejne lata to doskonalenie warsztatu produkcji w tym specjalizacja w produkcji serów kozich i owczych. Są to zarówno sery dojrzewające, jak i świeże oraz jogurty. Ich wyśmienity smak bierze się z dobrej jakości mleka od zwierząt pasących się na łąkach i żyjących w godnych warunkach. Sery z gospodarstwa znalazły uznanie wśród indywidualnych konsumentów jak i wśród znawców w branży serowarskiej otrzymując wyróżnienia na ogólnopolskich festiwalach serowarskich. W każdy czwartek produkty z gospodarstwa są rozwożone na terenie Wrocławia, dodatkowo na miejscu w piątki jest uruchomiony sklepik bezpośrednio przy gospodarstwie. Pan Kamil oprowadził grupę po serowarni zapoznając uczestników z technologią produkcji, dojrzewalnią, zasadami promocji oraz marketingu swoich produktów. Uczestnicy również mieli okazję popróbować serów wytwarzanych w gospodarstwie.

Uczestnicy powrócili z wyjazdu naładowani wiedzą i pozytywną energią do dalszego działania. Zdobyte doświadczenie z pewnością wykorzystają w swoich gospodarstwach, nieoceniona wiedza przekazana przez p. Sylwestra z pewnością przełoży się na wspaniałe sery. Wiele osób już myśli o zalegalizowaniu działalności jako RHD lub MLO, część już działa formalnie i sprzedaje swoje produkty. Zachęceni przez koleżeństwo z DODR uczestnicy powoli dojrzewają do podejmowania wspólnych inicjatyw i nawiązania współpracy. Pojawiała się więc nadzieja na powołanie zespołu tematycznego związanego z serowarstwem w województwie lubelskim.

Małgorzata Seroka

 

 

dojrzewalnia serów p. Wańczyk

dojrzewalnia serów w Wańczykówce

dojrzewalnia serów Wańczykówka

kozy

masło

nakładanie fety

nalewanie jogurtów

ocena serów gouda

produkcja masła

Sernica Dolnośląska (2)

Sernica Dolnośląska

serowarnia Kozłonoga

sery gouda

sery kozie i owcze z Sernicy Dolnośląskiej

sery w dojrzewalni Sernica Dolnośląska

sery w dojrzewalni

Sery z Wańczykówki

Sklep w Wańczykówce

sklepik w Wańczykówce

uczestnicy warsztatów (2)

uczestnicy warsztatów (3)

uczestnicy warsztatów (4)

uczestnicy warsztatów (5)

uczestnicy warsztatów (6)

uczestnicy warsztatów (7)

uczestnicy warsztatów (8)

uczestnicy warsztatów

uczestnicy wyjazdu w gospodarstwie Kozłonoga

w gospodarstwie Kozłonoga (2)

w gospodarstwie Kozłonoga

w Sernicy Dolnośląskiej

warsztaty

Wizyta w DODR (2)

wizyta w DODR (3)

Wizyta w DODR we Wrocławiu

Wizyta w DODR

wspólne robienie jogurtów

wykonywanie masła