„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020
Lubelskie Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli w 2021 roku realizował projekt „Lokalne Partnerstwo ds. Wody (LPW)” w ramach Planu Operacyjnego KSOW na lata 2020-2021 w zakresie SIR. Celem operacji jest zainicjowanie współpracy oraz stworzenie sieci kontaktów miedzy lokalnym społeczeństwem a instytucjami i urzędami, w zakresie gospodarki wodnej na obszarach wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa. Na początku 2021 r. LODR w Końskowoli przeprowadził konferencję i 5 szkoleń online, które miały na celu przygotowanie regionalnego rolnictwa na trwające zmiany klimatyczne.
Szkolenia prowadzili specjaliści z Katedry Hydrologii i Klimatologii UMCS, Instytutu Ogrodnictwa – PIB, PGW WP, NFOŚIGW, zajmujący się problematyką racjonalnego gospodarowania wodą jak i sposobem jej finansowania. Spotkania miały na celu zainicjowanie tworzenia się Lokalnych Partnerstw ds. Wody w województwie lubelskim.
Tematyka wykładów na szkoleniach inauguracyjnych dla całego województwa przedstawiała się następująco.
- Adaptacja rolnictwa do zmian klimatu dr Sylwester Wereski UMCS
- Zgody wodnoprawne w nowym Prawie Wodnym Violetta Rudzka PGW WP
- Zasady integrowanego nawadniania prof. Waldemar Treder Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
- Możliwości budowy sztucznych zbiorników wodnych na Lubelszczyźnie - za i przeciw dr hab. S. Chmiel, prof. UMCS
- Konsekwencje przyrodnicze i gospodarcze wynikające z niedoboru wody dr K. Mięsiak-Wójcik
- Zagrożenia meteorologiczne w rolnictwie dr Sylwester Wereski
- Zasoby wodne Lubelszczyzny i możliwości racjonalnego ich wykorzystania. Cz. 1 Wody podziemne dr M. Turczyński
- Zasoby wodne Lubelszczyzny i możliwości racjonalnego ich wykorzystania. Cz. 2 Wody powierzchniowe dr M. Turczyński
- Zadania małej retencji w ramach procesu rewitalizacji i prób przeciwdziałania zmianom klimatu obszarów wiejskich - dr. Zbigniew Borkowski
- Zasady racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych i gospodarowania wodą- dr J. Sposób UMCS
- Melioracje wodne - odwadnianie - dr Katarzyna Mięsiak-Wójcik UMCS
- Finansowanie przedsięwzięć dotyczących gospodarowania wodami opadowymi w miastach Andrzej Sidorski NFOŚiGW
- Z problematyki spółek wodnych, własności wód i budowy zbiorników wodnych dr Marcin Okulski
- Przeciwdziałanie skutkom suszy - dr Katarzyna Mięsiak-Wójcik UMCS
- Melioracje - nawadnianie - dr Joanna Sposób UMCS
W III i IV kwartale 2021 zostały przeprowadzone kolejne spotkania, w których uczestniczyli, jak poprzednio, przedstawiciele administracji publicznej, nauki, doradztwa rolniczego, organizacji mających związek z gospodarką wodną, przedsiębiorcy i producenci rolni.
Podczas spotkań, poza kwestiami tworzenia LPW, poruszane były zagadnienia adaptacji rolnictwa do zmian klimatu, małej retencji, melioracji wodnych, systemów nawodnieniowych, prawa wodnego oraz źródeł finansowania przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodnej. Problematykę tę na poszczególnych spotkaniach omawiał koordynator ds. Lokalnych Partnerstw Wodnych z ramienia LODR w Końskowoli p. Karol Kłopot.
Harmonogram odbytych spotkań w poszczególnych powiatach przedstawiał się następująco:
10.09.2021- Grabanów (powiat bialski),
17.09.2021 - Lubartów (powiat lubartowski),
21.09.2021 - Wohyń (powiat radzyński),
23.09.2021 - Łuków (powiat łukowski),
28.09.2021 - Bochotnica (powiat puławski),
30.09.2021 - Opole Lubelskie (powiat opolski),
05.10.2021 - Zemborzyce Dolne (powiat lubelski),
18.10.2021 - Podedwórze (powiat parczewski).
Wnioski po odbytych spotkaniach:
Każdy region rolniczy ma swoją specyfikację dotyczącą gospodarowania wodą. Są regiony, w których priorytetem jest nawadnianie upraw (np. powiat Opolski), a w innych lokalna melioracja odwodnieniowa (powiat Parczewski). We wszystkich powiatach które dotychczas uczestniczyły w spotkaniach jest potrzeba upowszechnienie dobrych praktyk optymalizujących racjonalne gospodarowanie wodą. Poprawy wymaga również infrastruktura melioracyjna (nawodnieniowo-odwodnieniowa). Śmiało można stwierdzić, że w każdym powiecie istnieje potrzeba wprowadzenia programów naprawczych.
Uczestnicy spotkań wykazali zainteresowanie problematyką gospodarowania wodą w rolnictwie i tworzeniem LPW. Jednak obecny stan prawny nie sprzyja zawiązywaniu się nowych struktur. Ograniczeniem są skomplikowane i wieloetapowe procedury administracyjne, przy podejmowaniu działań (np. uzyskanie zgody, bądź pozwolenia na budowę urządzeń wodnych). Widoczne są również ograniczenia wynikające z małej ilości i możliwości wykonawczych lokalnie działających spółek wodnych. Lepsze dofinansowanie tych jednostek poprawiłoby prace serwisowe na urządzeniach melioracji szczegółowej zabezpieczając tym samym tereny rolnicze ulegające rokrocznym podtopieniom. Jednym z ważniejszych zadań mających wpływ na poprawę funkcjonowania gospodarki wodnej danego terenu jest uproszczenie pozyskiwania środków finansujących te inwestycje. Uczestnicy spotkań najczęściej zwracali uwagę na procedury związane z finansowaniem.
W ramach operacji powstał film „Systemy i metody retencji wody na obszarach wiejskich”, który jest dostępny na naszym kanale YouTube https://www.youtube.com/watch?v=YnTlr4otc7k
oraz został wyemitowany w TVP3 Lublin.
Plany związane z gospodarką wodną na najbliższy czas mające wpływ na zawiązywanie się LPW:
MRiRW w ramach wsparcia dla zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi w rolnictwie i na obszarach wiejskich - przygotowało projekt:
B3.3.1 Inwestycje w zwiększenie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich. Jego zadaniem jest wsparcie
1) inwestycji związanych z przebudową, odbudową, rozbudową urządzeń melioracji wodnych, budową niewielkich urządzeń wodnych, w szczególności ograniczających odpływ wody, z uwzględnieniem jej retencjonowania w tym tworzących infrastrukturę kulturową w postaci młynów wodnych;
2) funkcjonowanie Lokalnych Partnerstw ds. Wody, w tym przygotowanie planów inwestycyjnych, ekspertyz wskazujących rozwiązania poprawiające gospodarowania wodą;
3) inwentaryzacji urządzeń melioracji wodnych, w tym stworzenie bazy danych urządzeń melioracji wodnych i gruntów zmeliorowanych.
Odbiorcą projektu mają być:
- jednostki samorządu terytorialnego - w zakresie inwestycji,
- jednostki doradztwa rolniczego - w zakresie LPW,
- Państwowe Gospodarstwo Wodne WP - inwentaryzacja urządzę melioracji wodnych.
Miejmy nadzieję, że projekt przyniesie dobre rozwiązania i przyczyni do lepszej pracy nowo zawiązywanych LPW. Liczymy również, że pojawią się dodatkowo nowe programy , które zachęcą podmioty do realizacji tego ważnego przedsięwzięcia.
Bogdan Hanc
