Jak wiadomo plantacje jabłoni porażane są przez wiele chorób grzybowych i bakteryjnych takich jak np.: parch, mączniak, choroby kory i drewna w tym różnego rodzaju zgorzele, rak bakteryjny czy zaraza ogniowa i to przeciw nim głównie prowadzona jest ochrona chemiczna. Nie można jednak zapominać o jeszcze jednym rodzaju infekcji, których sprawcami są niebezpieczne wirusy i to właśnie na te ostatnie powinniśmy szczególnie zwrócić uwagę podczas monitoringu plantacji jabłoni.
Wirusy atakują nie tylko komórki zwierzęce ale również i roślinne. Wirusy są wewnątrzkomórkowymi pasożytami bezwzględnymi, są one zależne od metabolizmu komórek do których wnikają i w których się namnażają. W świecie roślinnym infekcje wirusowe zwiększają podatność roślin na mróz, suszę, atak innych patogenów i szkodników, obniżają plony, niekorzystnie wpływają na wygląd i smak owoców. Do jednych z takich patogenów chorobotwórczych należy wirus mozaiki jabłoni (Apple mosaic virus ApMV).
Przyczyną choroby jest wirus mozaiki jabłoni (Apple mosaic virus ApMV). Jego głównym żywicielem są drzewa i krzewy należące do rodziny różowatych, jakich jak jabłonie czy śliwy. W praktyce przenoszenie wirusa mozaiki jabłoni odbywa się szkółkach w trakcie rozmnażania wegetatywnego za pośrednictwem chorych zrazów, oczek i podkładek (szczepienie i okulizacja). Do infekcji drzew rosnących w pobliżu może dochodzić również po przez zrośnięcie się korzeni zdrowego drzewka z zainfekowanym. Wirus może także przenosić się wraz z sokiem porażonych roślin podczas prac pielęgnacyjnych takich jak przycinanie.
Objawy – zabarwienie plam na liściach drzew porażonych przez wirus mozaiki jabłoni jest dość zróżnicowane. Objawy mozaiki jabłoni mogą występować na liściach całego drzewa lub tylko na pojedynczych gałęziach. Kolor plam może być różny (żółty, cytrynowy, kremowy czy nawet biały) zależy to głównie od odmiany i szczepu wirusa. Plamy tworzą się na górnej stronie blaszki liściowej głównie wzdłuż nerwu głównego lecz mogą być również rozmieszczone w różnych miejscach liścia pod postacią cętek. W przypadku dużej ilości plamy zlewają się ze sobą w całość. W przypadku odmian wrażliwych na tego patogena jak ‘Jonagold’ czy ‘Golden Delicious’, tkanki w miejscu przebarwień ulegają nekrozie, a uszkodzone liście wcześnie opadają, następuje zahamowanie wzrostu drzew, drobnienie owoców i spadek plonu nawet do 40–50%.
Zapobieganie – polegać powinno na sadzeniu tylko zdrowych sadzonek wyprodukowanych ze zdrowych zrazów. Natomiast jeżeli chodzi o zwalczanie tego patogena na plantacji to porażonych drzew nie można już wyleczyć, wirus ApMV rozprzestrzenia się z sokiem porażonych roślin i jeżeli porażeniu uległo całe drzewo to powinno się go usunąć w całości łącznie z korzeniem.
Sebastian Balant
